هزاوه
هزاوه یکی از روستاهای شهرستان اراک در استان مرکزی ایران است. این روستا در 18 کیلومتری غرب اراک و 25 کیلومتریفرمهین قرار دارد. هزاوه از توابع بخش مرکزی شهرستان اراک میباشد و دارای بافت روستایی کوهستانی و آب و هوای مناسب برای باغداری و دارای مزارع وسیع انگور است. این روستا زادگاه امیرکبیر، میرزا بزرگ قائم مقام و میرزا ابوالقاسم قائم مقام است. علاوه بر ویژگیهای تاریخی دارای ذخایر آب فراوان، آب و هوای کوهستانی و چشماندازهای طبیعی و معماری است. نامگذاری برخی ریشه کلمه هزاوه را از ریشه «زاو» و «زاوه» میدانند. در زبان فارسی کلمه زاو به معنای دره میباشد که این با جغرافیای روستا همخوانی دارد. کلمه هزاوه از 3 جزء «ه» به معنی خوب، «زاو» به معی دره و «ه» نسبت تشکیل شده است که معنی خوب رده را منتقل میکند. در روستا دارای چشمههای متعددی بوده که در فصل بهار تعداد آنها بیشتر هم میشود و از اینرو نام این ده را «هزارآبه» نیز گذاشته بودند که بعداً به «هزارآوه» و به مرور به «هزاوه» تبدیل شده است. تاریخ قدمت هزاوه با توجه به سفالهای پیدا شده و مطالعات باستانشناسی برروی تپه تاریخی هزش قرن پنجم هجری را نشان میدهد. مقبره شاهزاده احمد برروی بلندترین قسمت روستا واقع در محله بالا ازدیگر آثار تاریخی میباشد. بنیان این مقبره به دوره ایلخانان میرسد اما دردوره صفویه تغییر وتحول بنیادین درآن ایجاد شده تا به شکل کنونی در آمدهاست. اقتصاد یکی از بزرگترین تولیدکنندگان انگور و دیگر فراوردههای کشاورزی نظیر باسلوق و شیرهانگور در استان مرکزی میباشد. معماری هزاوه این روستا دارای بافت پیچیدهای است که ازخانههای سنگی، گلی به صورت پلکانی، بردامنه شیب کوهها قرار گرفته، این خانهها اکثراًاز گل، سنگ و چوب ساخته شده ودارای سقفهای مسطح هستند. معماری ساخت روستا تحت تأثیر عوامل جغرافیایی، وجود آب درمناطق محله درچهارقسمت عمده متمرکز شدهاند. نام محلهها به ترتیب ده به سمت بالا عبارتاند از کوهبر میان ده محله پایین محله چاله سرآسیاب تره زار ده بالا جمعیت این روستا در دهستان امیریه قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1385، جمعیت آن 1587 نفر (474خانوار) بودهاست. جاذبههای گردشگری علاوه بر معماری زیبای روستای هزاوه آثار دیگری دراین روستا یافت میشود که ارزش تاریخی و فر هنگی دارد. این آثار عبارتاند از مسجد شبستان دار، درخت سرو کهنسال و حمام قدیمی روستای هزاوه و آستان سلطان سید احمد هزاوه.