قدمت قلعه‌ی باستانی ایزدخواست که از مکان های دیدنی استان فارس محسوب می‌شود، به دوره‌ی ساسانیان برمی‌گردد. محل آن در ۷ کیلومتری شمال ایزخواست و ۷۵ کیلومتری شمال آباده است. نام‌های دیگری هم دارد، مانند قلعه سرسنگ یا قلعه کهنه.

اما ببینیم این قلعه چه ویژگی‌های شگفتی دارد که آن‌را منحصر به‌فرد می‌کند. یک نکته‌ی جالب درمورد دژ ایزدخواست شباهت آن با «ارگ بم» است. ارگ بم بزرگ‌ترین سازه‌ی خشتی دنیا بود که در اثر زلزله‌ی سال ۱۳۸۲ تقریبا از بین رفت و خوشبختانه در همان زمان بازسازی شد. بعد از ارگ بم، دژ ایزدخواست بزرگترین قلعه‌ی خشتی در دنیا استبرای ساخت خانه‌ها از چوب و گل به‌صورت خشت بهره برده‌اند تا وزن اندکی بر کف قلعه تحمیل کند و به این ترتیب با امکانات حدود ۲ هزار سال پیش، پنج طبقه ساختمان در محدوده‌ای کوچک ساخته شد.

تصور کنید ساکن چنین قلعه‌ای باشید، در یکی از طبقه‌ها زندگی کنید و هر روز بتوانید علاوه بر منظره‌ی زیبای اطراف، زمین‌های کشاورزی خود را ببینید.

شکوه این قلعه تنها به معماری آن برنمی‌گردد، بلکه محل ساخت آن بسیار هوشمندانه بوده است. دژ ایزدخواست در طول تاریخ فتح نشده و همواره دست‌نیافتنی باقی مانده است. قلعه روی صخره‌ای طبیعی بنا شده و تنها ضلع غربی آن تقریبا با زمین هم‌سطح است.

سه طرف قلعه دره‌ی عمیق و سبز ایزدخواست قرار دارد که راه دسترسی را عملا قطع می‌کند. ارتفاع آن از سطح زمین بین ۶ تا ۱۵ متر است و حتی با ابزار جنگی در دسترس قرار نمی‌گرفت.